1)HARF-İ MEDD: Kelime olarak “uzatma harfi” demektir. Uzatma harfleri üç tanedir. Bunlar:
a) Vav b) Ya c) Elif
a) VAV HARFİ eki vav harfi ne zaman harfi medd (uzatma harfi ) olur?
- Vav harfi sakin olup kendinden önceki harfin harekesi de ötre olursa, o zaman vav, harf-i medd olur.
(SAKİN: Harekesi olmayan harf demektir = yani üstünü , esresi ve ötresi olmayacak.)Örnekleri görelim:
Kırmızı renkte yazılmış olan vav harflerine dikkat edelim. Göreceksiniz ki bu harflerden hiç birinin harekesi yok ve kendinden önceki harflerin hareksi de, hepsinde “ ÖTRE ” olarak gelmiştir. Peki, iyide bu ne anlama geliyor o zaman? Kardeşlerim bu şu demek; Burada ki “ vav ” harfi , kendinden önceki harfi uzatacak demektir.Öğle ise ne kadar uzatacak? Şimdi buna dikkat edelim: Ağzımızdan “elif “ kelimesi çıkana kadar geçen süre ne kadarsa , bizde o kadar, o harfi uzatacağız. Başka bir değişle, elimizi tamamen açarak bir masanın üzerine koyalım.(avuç içi masaya yapışacak şekilde) sonrada şehadet parmağımızı bir kez havaya kaldırıp – indirelim. İşte biz bu geçen kısa zamana tecvit ilminde “Bir elif miktarı uzatmak ”diyoruz.
O halde şu soruyu hiç unutmayalım: Bir elif miktarı ne demek?
(Şehadet parmağımızı bir kez kaldırıp indirecek kadar geçen zamana bir elif miktarı diyoruz.)
Şimdi yukardaki örneklere bir kez daha bakalım.( sağdan – sola doğru = Arkadaşlar burada daima sizin SAĞINIZ VE SOLUNUZ esas alınmıştır, ekranın değil.) Vav’dan önce hangi harfler gelmiş:
Biz harekesi “ötre” olan bu harfleri okurken bir elif mikdarı uzatarak okuruz.Bunları türkçe olarak gösterirsek şöyle okumalıyız: Nû , Rû ,Mû , Tû , Cû , Kû . Sanıyorum anlaşılmıştır.
b) YA HARFİ: “Ya” harfi ne zaman harfi medd olur? “Ya” harfi sakın olup, kendinden önceki harfin
harekesi “ESRE” Olursa o zaman “Ya “ harfi , harfi medd olur. Yani diğer bir deyişle “Ya ” harfi bir elif
mikdarı uzatılarak okunur. Şimdi örneklerini görelim:
Burada ki “Ya “ harfinden hiç birinin harekesi yoktur. Hepsi sakindirler. “Ya “ harfinin harfi med olması için kendi sakin, kendinden önceki harfin hareksi de “ESRE “ Olması gerekir. Zaten hepsinin harekesi de esredir. Öğle ise biz bu “Ya” harfinden önce gelen, bu harfleri, bir elif miktarı uzatarak okumalıyız. Okunuşlarını bir de türkçe karekterle yazalım : Fî , Lî , Sî , Tî , Ğî ve Mî gibi okunurlar.
c) ELİF HARFİ: Elif harfi ne zaman harfi medd olur? Elif sakin olup, kendinden önceki harfin harekesi
“ÜSTÜN” olursa o zaman “Elif “ harfi, harfi medd olur. Yani “Elif” harfi bir elif mikdari uzatılarak okunur.
Şimdi birlikte örnekleri görelim:
Burada ki “ Elif “harfinden hiç birinin harekesi yoktur. Bütün elif harfleri sakindirler. Öğle ise “Elif ” harfinin medd harfi olması için kendisinin harekesiz ama kendinden önceki harfin harekesi ise “ÜSTÜN ” Olması gerekir. Biz bu durumda “eliften” önceki harfi okurken bir elif miktarı uzatarak okuruz. Bunu bir de Türkçe karekterlerle yazalım:
Fâ ,Bâ , Sâ , Tâ , Ğâ ve Mâ gibi okumalıyız.
Kardeşlerim, biz bu tecvid proğramında “karabaş “ tecvidini esas aldığımız için bu bölümde bir de Sebebi Medd-i görmemiz
1) MEDD-İ TABİÎ : Diğer bir adı da aslî meddir. ( Bir elif miktarı uzatılır.)
2) MEDD-İ MUTTASIL : ( Dört elif miktarı uzatmak vaciptir.)
3) MEDD-İ MUNFASIL : ( Dört elif miktarı uzatmak caizdir.)
4) MEDD-İ LÂZIM : ( Dört elif miktarı uzatmak vaciptir.)
5) MEDD-İ ÂRIZ : (Dört elif miktarı uzatmak caizdir.)
6) MEDD- İ LÎN : (Meddi lîn’in meddi caizdir.Duruma göre bazen Meddi lazım gibi bazende Meddi arız gibi okunur.)
VACİB: Bütün imamların uzatılmasında karar birliğine vardıkları ( ittifak ettikleri) tecvittir.
CAİZ : Tüm imamların uzatılması noktasında karar birliğine varamadıkları tecvittir.
Arkadaşlar isimlerini yazmış olduğumuz bu tecvidleri tek tek ileriki dersler görelim, inşaallah;
3) MEDD-İ TABİÎ : Harfi medden sonra sebeb-i medden hiç bir şey bulunmazsa, o zaman “Medd-i tabii” olur.
Bir elif miktarı uzatmak Vaciptir:
( Daha önceki bilgilerimizden hatırlayalım; harfi medd yani uzatma harfleri üç tane idi. Bunlar :
sebebi meddi de hatırlayalım: hemze = harekli elif ve SÜKUN = harekesiz ve cezzimli harf idi )
Örnekler :
Arkadaşlar sanıyorum sizin de dikkatinizden kaçmamıştır. Aslında daha önce görmüş olduğumuz harfi medd ile Meddi Tabiî aynı şeylerdir. Fark sadece şuradadır. Harfi medden sonra sebebi medden bir şey gelmemiş olacak ki, o zaman meddi tabii olsun. Öğle ise gelin, karışık gibi gelse de, şu cümleyi bilelim: Her meddi tabii harfi medd olur ama her harfi med meddi tabi olmayabilir. Zira harfi medden sonra sebebi medden bir şey gelirse, o zaman meddi tabii olmaz.Burada ki medd harflerinden sonra (Kırmızı ile işaretlenmiş elif,ya ve vav harfleri) sebeb-i Medden hiç bir şey olmadığı için meddi tabii olmuşlardır. Fakat bir de şu örneklere bakalım:
gibi
Bakın burada,kırmızı ile yazıp altını çift çizgi ile işaretlediğimiz iki tane medd harfi var. Onlardan sonra da Mavi ile yazdığımız sebeb-i medden “hemze “ gelmiş. Ama sanıyorum dikkatinizden kaçmamış olacak, bakın oradaki işaretli eliflerden sonra , sebebi medden harekeli hemze gelmiş. Öğle ise burası meddi tabi olmaz. Neden ? Çünkü Harfi Medden sonra sebebi medden hiçbir şeyin gelmemesi gerekir. Burada ise “hemze” gelmiştir.
NOT: Medd-i Tabii ne kadar uzatılacak? Bir elif mikdarı uzatılacak. Yani şehâdet parmağımızı birkez kaldırıp indirecek kadar (bir zaman) uzatacağız. Hatırlarsanız, birde demiştik ki; ağzımızdan “Elif “ kelimesi çıkana kadar geçen bir süredir bu.
Tanımı: Harfi medden sonra sebebi medden ayın ağzı şeklinde ki hemze gelir ve her ikisi de aynı kelimede
bulunursa, o zaman MEDDİ MUTTASIL olur. Meddi muttasılın meddi VACİP’tir.Örneklerle görelim:
Arkadaşlar bakınız burada medd harflerininin altını işaretlemiş bulunuyorum. Dikkat edecek olursanız çift çizgi ile altlarını çizdiğim ve kırmızı ile yazdığımız medd harflerinden sonra, Mavi kalemle yazdığım, sebebi medden ayın ağzı şeklinde ki “hemze” gelmiş ve her ikiside aynı kelimede bulunmuştur. Peki bu meddi muttasılı kaç elif miktarı çekeceğiz? Dört elif miktarı çekeceğiz. Dört elif miktarı ne demek? Dört elif mikdarı demek , elimizi bir masanın üzerine koyacağız ve şehâdet parmağımızı 4 defa, arka arkaya kaldırıp indireceğiz. İşte bu geçen süreye “ Dört elif mikdarı “ uzatma diyoruz.Bir başka deyişle 4 defa elif (Elif elif elif elif) okuyacak kadar geçen süreye 4 elif miktarı denir.
7)Medd-i Lâzım : ( Dört elif miktarı uzatmak vaciptir.)
Tanımı: Harfi medden sonra sebebi medden “SÜKUN’u lazım “ gelirse , o zaman meddi lazım olur.Peki SÜKUN’U LAZIM ne demektir? Kur’an-i Kerim’i okurken ister duralım veya isterse geçelim, her iki durumda da var olan “SÜKUN’a “ SÜKUN’u lazım denir. Bunu örnekle görelim ;
Arkadaşlar üç tane kelime yazdık.İçlerinde Hurufu mukattaa da olan bu harf ve kelimeleri okurken,sanki uzun yazılmış gibi okuyoruz. (Elif lam mim diye okunan ilk kelime uzun yazıldığında,nasıl yazıldığını, ok işaretlerinden sonra açıkça görüyorsunuz.
“ Yasin” örneği de bunun gibi.) Bu durumda, harfi medden sonra gelen SÜKUN’e dikkat edelim. Kırmızı ile yazdıklarımız harfi meddir. Yani uzatma harfleridir. Ondan hemen sonra gelen ve mavi renkle yazdığımız ise “ SÜKUN’u lazımdır” Kısaca harfi medden sonra sebebi medden SÜKUN’u lazım gelmiştir. Yani şunu demek istiyoruz: BAKIN HARFİ MEDDEN sonra CEZZİMLİ bir harf gelmiştir.Bu cezzimi kaldırmamız mümkün değildir. Siz Kuran okurken ister durun isterseniz durmayın, bu cezzimi okumak zorundasınız. İşte böyle SÜKUN’e “LAZIM SÜKUN ” diyoruz.
MEDDİ LAZIMI DÖRT BAŞLIK ALTINDA İNCELEYECEĞİZ
a) Meddi Lazım Kelime-i Musakkale: Arkadaşlar buradaki harfi medd ve sebebi medd (SÜKUN’u lazım) aynı kelimede meydana geldiği için ve de şeddeli olduğundan bu ismi almıştır. Zaten dört bölümde de harfi medden sonra sebebi medden cezzimli bir harf gelmekte. Kısaca harfi medd ve sebebi medd aynı kelimede meydana geldiği için bu ismi almıştır. Bunu örneklerle görelim:
Arkadaşlar, bu örneklere bakalım, burada kırmızı renkte yazıp parantez içine aldığımız bölüm Kur’an-i Kerim’de ki yazılı hali. Parantez içine almadığımız bölüm ise, size “ SÜKUN’u lazımı “ açık olarak gösterelim diye yazdık( mavi renkli ve cezzimli olan LAM ve KAF harfine dikkat edin) Çift çizgi ile çizdiğimiz harfi medleri sanıyorum hemen gördünüz. Dikkat edelim şimdi; Parantez içine aldığımız kelime de harfi medden sonra ne gelmiş ? ŞEDDELİ BİR harfin geldiğini açık olarak görülüyor. Peki bu ne anlama geliyor? Söyleyelim: Harfi medden sonra ŞEDDELİ bir harf geldiği için ve bu da aynı kelimede bulunduğu için diyoruz ki burada MEDDİ LAZIM KELİMEİ MUSAKKALE VAR ve dört elif miktarı uzatmakta vaciptir. Bir kez daha belirteyim. Altlarını tek çizgi ile çizdiğim(Mavi tek çizgi) yerler ise şeddeli harfin açık yazılışını göstermek içindir. Zaten arka arkaya gelen bu iki harf görülüyor. Birincisi cezzimli ikincisi harekeli olan bu iki harf,yazı kurallarına göre birleştirilmiş ve başına da şedde konmuştur.
b) Meddi Lazım Kelime-i Muhaffefe: Bu bölümde de harfi medd ve sebebi medd yine aynı kelimede cereyan ediyor. Ne var ki burada harfi medden sonra gelen SÜKUN, a şıkkında olduğu gibi şeddeli değil de cezzimlİ gelmiştir. Bir kez daha diyelim; Harfi medden sonra sebebi medden cezzimli bir harf gelmiş ve de aynı kelimede bulunmuş oluyor.Bu durumda burada ki tecvidin adı Meddi lazım kelimei MUHAFFEFE (cezzimli) olur. Bunu örneklerle görelim:
Arkadaşlar, burada ki harfi medd, baştaki elifin üstünde olan ve adına “ mukadder = takdir edilmiş ”
dediğimiz eliftir ve biz onu size, okunan elifin üstünde kırmızı ile gösterdik. Ondan sonra gelen mavi yazılı lam hafinin üstünde ki SÜKUN’da lazım SÜKUN’dur. Bu tecvidden Kurani Kerimde sadece iki yerde( Yunu suresi 59 ve 91. ayetlerinde) bulunmaktadır. Tekrar edelim: Harfi medden sonra sebebi medden lazım SÜKUN ( buradaki cezzimli) gelmiş ve ikisi de bir kelimede cereyan ettiği için Meddi lazım Kelimei Muhaffefe olmuştur.
c) Meddi Lazım Harfi Musakkele: Arkadaşlar yukarıdaki iki şıkkı aynen tekrar etmek durumundayız. Çünkü yukardaki kelimelerde geçen kural bu kez de harflerde meydana gelecek. Tanım yine aynı: Harfi Medden sonra sebebi medden SÜKUN’u lazım gelirse meddi lazım harfi musakkele olur. Yani harfi medden sonra ŞEDDELİ HARF gelir.
Örneklerle görelim:
Arkadaşlar Kur’ani Kerimde hurufu mukatta dediğimiz bu örnekleri görmemiz mümkün. Fakat biz bunu okurken uzun yazıldığı gibi okuruz. Bakın bu iki kelimeyi hem cezzimli haliyle ve hem de şeddeli haliyle yazdım ki olayı net görelim. Ama biz bunu okurken ŞEDDELİ İMİŞ gibi okuduğumuz için bu tecvide Meddi Lazım Harfi Musakkale deriz. Musakkele demek şeddeli demektir. Mavi ile yazılmış ve arka arkaya gelmiş iki “ mim ” harfi görüyorsunuz. Tecvid kaidesi kuralınca bu iki MİM harfi tek olarak yazılır ve başına da ŞEDDE konur. Bu olay harf üzerinde olduğu içinde Meddi lazım Harfi Musakkele adını alır. Kırmızı olarak yazdığım son bölümde ise MİM HARFİ ÜZERİNDE Kİ ŞEDDEYİ açık olarak görüyorsunuz.
d) Meddi Lazım Harfi Muhaffefe: Bu son şıkta da yine harfi medden sonra sebebi medden SÜKUN gelir ve de bu olay kelimede değil harfte cereyan ettiği için harfi muhaffefe adını alır. Örneklerle görelim:
Arkadaşlar bakın tek olarak Kurani Kerimde gördüğümüz bu harfler okunurken açık bir şekilde yazdıklarımız gibi okunur. Bu olayda harfi medden sonra gelen SÜKUN ( yani cezzim )sadece harfte gerçekleştiği için bu tecvide de Meddi lazım Harfi Muhaffefe diyoruz. Arkdaşlar böylece en zor tecvidlerden birini bitirmiş oluyoruz , elhamdulillah .
Medd-İ ArIz: (Meddi arızın dört elif miktarı çekilmesi caizdir.)
Tanımı:Harfi medden sonra sebebi medden SÜKUN’u arız gelirse meddi arız olur. Peki ;
SÜKUN’u Arız neye derler: Kuran-i Kerimi okurken , Durulduğu zaman olan ama geçildiği zaman olmayan SÜKUN’e SÜKUN’u arız diyoruz. Biz bunu örnekle görelim: Mesela Kur’an i Kerim okurken duraklar vardır. Biz genelde buralarda dururuz. Durduğumuz zaman kelimenin sonu cezzimli olmuş olur. Cezzimli olunca da SÜKUN meydana gelmiş olur.
Mesela;
Arkadaşlar burada birinci örneğe bakalım. Tek çizgi ile altını çizdiğimiz NUN harfine dikkat edelim.
Gördüğünüz gibi sonu “ÜSTÜN” gelmiş. Bu normalde bütün Kuran-i Kerim’de böyledir.Şayet biz ayet
bittiği zaman , ara vermeden okursak bu ayetin sonunda ki üstünü okuruz ve durmadan devam ederiz. Şayet duracak olursak , ikinci örnekte çitf çizgi ile altını çizdiğimiz gibi, ayetin veya durduğumuz kelimenin sonunu (esre – üstün ve ötre olması fark etmez) CEZZİMLİ OKURUZ.Demek ki şu bilgi unutulmamalı: Biz kelimenin sonunda durduğumuz takdirde, kelimenin sonu cezzimli olmuş olacak ancak; eğer durmaz devam edersek o zaman da CEZZİM ortadan kalkmış olacaktır. Buna göre SÜKUN’u arızın tanımına bir kez daha bakalım: Durduğumuz da var olan fakat durmadan okumaya devam edersek ortadan kalkan SÜKUN’e , ARIZ SÜKUN denir. Meddi Arızı üç başlık altında inceleyebiliriz:
a)Kelimenin SONU ÜSTÜN İle biterse, bunu üç çeşitten biri ile okuyabiliriz:
1) TUL ile okuyabiliriz: Dört elif miktarı uzatmaktır.(Yani dört elif miktarı çekerek okuyabiliriz)
2) Tevassut ile okuyabiliriz: (İki veya üç elif miktarı uzatarak okumaya denir.)
3) Kasr ile okuyabiliriz: (Buda bir elif miktarı okumaktır. )
Şimdi bir örnek yazalım. Biz bu örneği yukarda ki üç şekilden biri ile okuyabiliriz:
Bakınız bu kelimenin sonu üstün ile bitmiş. Fakat Biz Kur’an-i Kerim-i okurken burada duracak olursak, sonu CEZZİMLİ olur. Yani sonu SÜKUN olur. Bu kelimeyi ister tul, ister tevassut ve istersek kasr ile okuyabiliriz.
b)Kelimenin SONU ESRE İle biterse , bunu dört ayrı çeşitten biri ile okuyabiliriz:
1) Tul ile okuyabiliriz.
2) Tevassut ile okuyabiliriz.
3) Kasr ile okuyabiliriz.
4) Ravm ile okuyabiliriz. Peki RAVM ne demektir : Gizli bir ses ile harekeyi talep etmeye denir.Ravm yapılacak kelimenin sonunu okurken sesinizin üçte ikisi gidip,geri kalan üçte biri ile kelimenin sonundaki esre veya ötre olan harekeyi okumaya denir.Yalnız bu hareke tam bir hareke olmayıp, harekeye işaret eden küçük bir uygulamadır.
Şimdi bunu ( b şıkkını) örneklerle görelim :
Sonu “Esre “ ile bittiği için, yukarda ki dört ayrı şıktan birine göre okuyabiliriz.
c) Kelimenin SONU ÖTRE İle biterse , bunu da yedi çeşit okuyabiliriz: Bunları görelim:
1) Tul ile okuyabiliriz.
2) Tevassut ile okuyabiliriz.
3) Kasr ile okuyabiliriz.
4) Tul ile işmamı birlikte okuyabiliriz.
5) Tevassut ile işmam birlikte okuyabiliriz.
6) Kasr ile işmam birlikte okuyabiliriz.
7) Ravm ile okunur birlikte okuyabiliriz. Kardeşlerim şimdi de bunu örneklerle görelim:
Kardeşlerim hemen İŞMAM’ın tanımını yapalım: SÜKUN’dan sonra dudakları ( uçlarını birbirine bitiştirmeyerek) yummaya denir. İşmam sadece ötrede olur.Kelimenin sonunda bulunan ötre harekesine dudaklar ile işaret etmektir. Kısaca sükundan sonra ötreye işaret edilerek dudakların ileriye doğru toplama işlemine işmam diyoruz.
KARDEŞLERİM bir kez daha net bir şekilde belirtelim: TUL : Dört elif miktarı uzatarak okumaktır. TEVASSUT: İki veya Üç elif mikdari çekerek uzatmaktır. KASR: Bir elif miktarı çekerek okuma şekline denir. Bir elif miktarını da daha önce geniş bir şekilde anlattık.
9) Medd - İ Lîn : Lin harfinden sonra sebebi medden SÜKUN gelirse Meddi Lin olur
Ancak önce lin harflerini
görelim: Bunlar iki tane olup VAV ve YA Harfleridir. Peki Meddi Lin ne zaman olur? Bu iki harften biri
bir kelimede sakin ( Yani CEZZİMLİ) olarak bulunur ve kendilerinden önceki harfin harekesi de
ÜSTÜN olarak gelirse Meddi Lin olmuş olur. Örneklerle görelim:
Kıymetli arkadaşlar, bakınız burada lin harflerini kırmızı ile belirttik. Bunlar ve harfleridir. Dikkat
etti iseniz lin harflerinden önceki harflerin harekesi de “ÜSTÜN” olarak gelmiş. Şayet biz bu kelimeleri durmayarak okursak sonlarında ki tenvin ve harekeleri de okuruz. O takdirde de Meddi lin olmaz. Fakat duracak olursak sonunda ki tenvin ve harekeler sakin (cezzimli) olmuş olur ve bu durumda da Meddi lin meydana gelmiş olur. Meddi linin Meddi caizdir. Yani alimler ne kadar uzatılacağı noktasında ihtilaf etmişlerdir. Bunun için vacip değil caiz olmuştur. Buna göre bizler Medd-i Lin'i iki başlık altında inceleyeceğiz;
a) Lin harfinden sonra gelen SÜKUN LAZIM SÜKUN gelirse iki şekilde okunur:
1) Tul olarak okunur.( Dört elif miktarı uzatılarak okumak.)
2) Tevassut olarak okunur.( İki veya üç elif miktarı çekilerek okunur.)
b) Lin harfinden sonra gelen SÜKUN, ARIZ SÜKUN ise bu durumda da Medd-i Arızı nasıl okuyorsak bunu da öğle okumuş oluruz.Kısaca belirtecek olursak ;
a) Sonu üstün ile biterse üç vecih(çeşit) caiz olur.Tul,tevassut ve kasr.
b)Sonu esre ile bitrerse dört vecih caiz olur.Tul, tevassut, kasr ve ravm.
c)Sonu öter ile biterse yedi vecih caiz olur.Tul,tevassut,kasr, tul ile işmam, tevassut ile işmam,kasr ile işmam bir de ravm ile okuyabiliriz.
7) İHFA: Tanımı; Tenvin veya nunu sakinden sonra ihfa harflerinden biri gelirse, ihfa olur. Arkadaşlar ihfa yapılırken genizden bir sesin gelmesi gerekiyor. İhfanın esası budur. Bazen arkadaşlar genizden ses getirdiklerini sanarak yanlış bir uygulama yapıyorlar. Bunun doğru yapılıp yapılmadığını şöyle anlayabiliriz. Sesimizi genizden getirirken burnumuzu sıkalım. Şayet ses kesilir ve burun tıkanırsa ihfa olur. Yoksa ses hala geliyorsa o zaman ihfa olmaz ama biz ihfa yaptığımız zannederiz. Şimdi ihfa harflerini görelim: İhfa harfleri 15 tane olup yazacağımız beytin ilk harfleridir:
[/img]
Şimdi bu harfleri tek tek yazalım:
Şimdi ihfanın bir kez daha tanımını yapalım: Tenvin veya nunu sakinden sonra bu onbeş harften biri gelirsen ihfa olur. İhfanın genizden gelen bir ses olduğunu belirtmiştik. Örnekleri görelim:
Arkadaşlar bu örneklere dikkat edelim. İlk örnekte nunu sakin dediğimiz cezzimli nun gelmiştir. Onun hemen arkasından da ihfa
Arkadaşlar bu örneklere dikkat edelim. İlk örnekte nunu sakin dediğimiz cezzimli nun gelmiştir. Onun hemen arkasından da ihfa
harflerinden gelmiştir. Öğle ise ses genizden getirilerek ve birazda tutularak okunur. İkinci örnekte ise
tenvinden sonra harfi gelmiştir. Bu takdirde yine ses genizden ve tutularak okunur. Üçüncü örnekte aynı şekilde okunur.
13) İZHAR : Tenvin veya nunu sakinden sonra izhar harflerinden biri gelirse “ izhar “ olur.
İzhar harfleri altı tane olup aşağıya yazdığımız beytin ilk harflerinden meydana gelir.
Şimdi bunları açık olarak olarak yazalım:
Bunları örneklerle birlikte görelim:
Arkadaşlar, dikkat ederseniz burada ilk örnekte tenvinden sonra izhar harflerinden harfi gelmiştir. İkinci örnekte de nunu sakinden (cezzimli nundan ) sonra üçüncü örnekte de nunu sakinden sonra izhar harflerinden
“ha” harfi gelmiştir. Gürüldüğü gibi bu üç örnekten sonra izhar harfleri gelmiştir. İzharı okurken ihfa gibi genizden ve
tutularak değil de ; (tenvin ve nunu sakinden sonra gelen izhar harfi olursa) süratli bir şekilde okunur ve hiçbir şekilde tutulma olmaz .
ÖRNEKLER
Logged
Kalem eğri dilli; mürekkep siyah yüzlü; kağıt iki yüzlü!
Şimdi kalkıp arzuhalimi yazmaya kimi mahrem kılayım?
13) İKLÂB : Tenvin veya nun'u sakinden sonra harfi gelirse iklab olur. Peki bu iklab nasıl okunur?
Şimdi örneklerde göreceğimiz gibi tenvin ve nun'u sakinden sonra “be” harfi gelirse ; “ be ” den
önce gelen tenvin veya nunu sakin mim harfine çevrilerek okunur:
Örneklerle görelim:
Muhterem arkadaşlar bakınız birinci örnekler orijinal kelimelerdir. Ok işaretinden sonra gelen bölüm ise Kur’an-i Kerim okunurken, tecvitli olarak nasıl okunacağını gösteren bölümdür. Sanıyorum ki “nun” ve “tenvin’in ” “ mim” harfine çevirilişini sizde fark ettiniz.
DİKKAT: Tenvin ve Nunu sakinin’in “mim” harfine çevrilerek okunduğunu gözden kaçırmayın, zira bu tecvidin amacı da zaten budur.
14) İDĞAMI MAAL ĞUNNE : Tenvin veya nun'u sakinden sonra “yemnu” harflerinden biri gelirse
idğamı maal ğunne olur. Bu harfleri açık olarak yazalım:
harfleridir. Kardeşlerim yalnız bunlardan:
harfleri tenvin veya nun'u sakinden sonra gelirse o zaman “ğunneli idğam “ olur.
İDĞAM : Birbirinin aynı veya aynı cinsten olan ( buna birbirlerine yakınlığı olan ) harflerden birincisini diğerine katmaya
İDĞAM diyoruz. Bu bazen tam idğam olur bazen de eksik idğam olur.
Örneklerle görelim:
Arkadaşlar, ok işaretinin sağında ki bölümler Kur’an-i Kerim de ki orijinal örneklerdir.Fakat sol taraftaki kısımlar ise bizim , sağ tarafta yazılı olan bölümü tecvitli olarak nasıl okumamız gerektiğini göstermektedir. Lakin şu farklılığa
dikkatinizi çekmek isterim: Nun'u sakinden sonra ve bir kelime içinde gelirse
idğamı maal ğunne olmaz. İZHAR gibi okunurlar. Örnekleri görelim:
Arkadaşlar bakınız burada ki nun'u sakinleri kırmızı ile belirttim. Fakat nun'u sakinden sonra gelen vav ve ya
harflerinden dolayı burada idğam yapılmaz. Sadece burayı okurken izhar varmış gibi okuruz. Kısaca söylemek gerekirse YAZILDIĞI GİBİ okunur.
ÖRNEKLER
Logged
Kalem eğri dilli; mürekkep siyah yüzlü; kağıt iki yüzlü!
Şimdi kalkıp arzuhalimi yazmaya kimi mahrem kılayım?
15) İDĞAM-I BİLAĞUNNE: Tenvin veya nunu sakinden sonra “lam” ve “ra” harflerinden biri gelirse idğamı bila
ğunne olur. Kardeşlerim burada da idğam var, fakat burada tutulma olmaz ve hemen suratli bir şekilde geçilir. Örneklerle
görelim:
Arkadaşlar burada daha önceki örneklerde görüldüğü gibi okun sağında ki bölüm Kur’an-i Kerim’de geçen orijinal örneklerdir. İşaret okunun solunda ki bölüm ise, sağdaki bölümü tecvitli olarak nasıl okumamız gerektiğini gösteren bölümdür.
ÖRNEKLER
16) İDĞAMİ MİSLEYN : Aynı harfin iki defa arka arkaya gelerek, birincisinin sakin (cezzimli) ikincisinin harekeli olarak gelmesi durumunda birincisi ikincisine katılarak okunur. İşte biz buna idğamı misleyn diyoruz. Burada bir noktayı önemle
belirtelim ki ; eğer mim ve nun harfleri birbirleri arkasından gelirse o zaman idğamı misleyn maal ğunne olur.
Yani ğunneli idğam olur. Örneklerle görelim :
Arkadaşlar sanıyorum ki artık sizde ok işaretinin sağında ki bölümün Kur’an-i Kerim deki orijinal bölüm olduğunu , solunda ki bölümün ise sağdaki kısmın tecvitli okunuşu olduğunu biliyorsunuz . Evet , bakınız arka arkaya gelen bu iki harf, okunurken, solda ki bölüm de olduğu gibi, şeddeli okunduğunu ( ama bunun yazılmadığını , sadece tecvitli olarak öğle
okunduğunu) anlamışsınızdır. Arkadaşlar bir de “nun” harfi yine “ nun “ harfine uğrarsa (yani iki nun arka arkaya gelirse) o zaman
idğami misleyn maal ğunne olur. Bunu biraz tutarak okuruz. Örnekle görelim :
Bu iki örneğe bakınız, arka arkaya gelen iki nun , okunurken sanki şeddeli bir nunmuş gibi okuruz.
eki vav harfi ne zaman harfi medd (uzatma harfi ) olur?
eki vav harfi ne zaman harfi medd (uzatma harfi ) olur?
Logged
gibi.
gibi
Medd-İ ArIz: (Meddi arızın dört elif miktarı çekilmesi caizdir.)
